آشنایی با انواع قهوه – با پودر قهوه چه نوشیدنی هایی می‌توان درست کرد؟
در دنیای امروز، قهوه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها میان سنین مختلف بوده با خاصیت‌های منحصربه‌فرد خود، ساعاتی پرانرژی را برای دوستداران آن رقم می‌زند. پس از کشف دانه‌های قهوه، با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی و محبوبیت بیشتر این نوشیدنی، انواع مختلفی از آن روانه کافه‌ها، بازار و خانه‌ها شد. اولین گام در آشنایی با انواع قهوه، شناخت تاریخچه کشف دانه‌های قهوه و کاربرد هر نوع آن است.
تاریخچه تولد دانه های قهوه
در قرن نهم میلادی، چوپانی اتیوپی تبار به نام کالدی متوجه شد که دام‌هایش پس از خوردن محصولات نوعی درخت خاص، انرژی‌شان بیشتر شده و حتی شب را نیز بیدار می‌مانند. خالد تصمیم گرفت این میوه‌های اعجاب برانگیز را پیش راهبان صومعه که جزو خردمندان آن دوران محسوب می‌شدند، ببرد. راهبان با مشاهده میوه قرمز رنگ و دانه‌های سبز رنگ داخل آن تصمیم گرفتند که دانه‌ها را خشک کرده و از آن‌ها یک نوشیدنی برای شب بیداری‌های خود تهیه کنند.
این دانه سبز، چیزی جز قهوه نبود و کنجکاوی یک چوپان توانست دومین نوشیدنی پرطرفدار دنیا را کشف کند. امروزه از پودر قهوه به عنوان پایه و بیس بسیاری از نوشیدنی‌ها استفاده می‌کنند و کافئین موجود در آن علاوه بر کمک به بیدار ماندن، مزایای دیگری همچون پیشگیری از آلزایمر نیز دارد.
قهوه چیست؟
قهوه، نام یک درخت گلدار بوده که میوه‌های قرمز رنگی شبیه به گیلاس دارد. این درختان بیشتر در منطاق گرمسیری رشد می‌کنند و ارتفاعی حدودا 3 تا 10 متر دارند. قهوه‌ای امروزه استفاده می‌شود از میوه قرمز رنگ درخت قهوه به دست می‌آید. بدین شکل که میوه درخت را برداشت کرده، پوست کنده و دانه سبز قهوه را جدا می‌کنند؛ سپس قهوه سبز را با حرارت دادن برشته می‌کنند تا زمانی که به دانه قهوه‌ای رنگ مصرفی ما تبدیل شود.
انواع پودر قهوه
دو نمونه از پرطرفدارترین انواع قهوه به گوش بسیاری از قهوه دوستان آشنا است؛ قهوه عربیکا و روبوستا هستند. این دو نوع قهوه، به صورت دانه‌های سبز رنگی هستند که پس از رست یا برشته شدن به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند و سپس با آسیاب شدن تبدیل به پودر قهوه می‌شوند. شاید بتوان تنها نقطه مشترک این دو قهوه را در همین یک خط خلاصه کنیم و در زمینه‌های دیگر عربیکا و روبوستا تفاوت‌های آشکاری با یکدیگر دارند.
عربیکا
عربیکا، محبوب‌ترین قهوه در کل دنیا بوده که تولید 60 تا 70 درصد قهوه کل دنیا را به خود اختصاص می‌دهد. این قهوه همانطور که از نامش پیدا است، در کشورهای عربی یافت می‌شود و درختان بلندی با ارتفاع 9 تا 12 متر دارد.
روبوستا
دومین قهوه پرطرفدار در دنیا، روبوستا است که سهم 25 تا 40 درصدی در قهوه تولیدی را دارد. این قهوه، پس از بیمار شدن مزارع قهوه عربیکا در آفریقا کشف شد و به دلیل طعم خوب و همچنین مقاومت بالا در برابر تغییرات آب و هوایی، محبوبیت زیادی پیدا کرد. درختان این قهوه، ارتفاعی حدودا 12 متر دارند و با مصرف کم‌ترین میزان آب، بهترین نوع قهوه را تولید می‌کنند.
انواع پودر قهوه
دو نمونه از پرطرفدارترین انواع قهوه به گوش بسیاری از قهوه دوستان آشنا است؛ قهوه عربیکا و روبوستا هستند. این دو نوع قهوه، به صورت دانه‌های سبز رنگی هستند که پس از رست یا برشته شدن به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند و سپس با آسیاب شدن تبدیل به پودر قهوه می‌شوند. شاید بتوان تنها نقطه مشترک این دو قهوه را در همین یک خط خلاصه کنیم و در زمینه‌های دیگر عربیکا و روبوستا تفاوت‌های آشکاری با یکدیگر دارند.
عربیکا VS روبوستا
برای آشنایی بیشتر با قهوه عربیکا و روبوستا، بهتر است که از زمانی که به عنوان دانه سبز قهوه بودند تا وقتی که به پودر تبدیل شدند، آن‌ها را مورد مقایسه قرار دهیم. برخی از تفاوت‌های این دو قهوه شامل موارد زیر می‌شوند:
| عربیکا | روبوستا | |
| ظاهری | دانه‌های صاف، بیضی مانند و دارای انحنا در خط وسط | دانه‌های کوچک، گرد و دارای خط وسط صاف |
| قیمت | زیاد | کم |
| میزان کافئین | 0.8 تا 1.5 | 1.5 تا 4 |
| اسیدیته یا میزان ترشی | زیاد | کم |
| تلخی | شیرین‌تر | تلخ‌تر |
| میزان چربی | زیاد | کم |
| مناطق قابل کشت | اتیوپی، سودان، برزیل، کلمبیا | آفریقا، اندونزی، ویتنام، برزیل |
انواع نوشیدنی های قهوه
نوشیدنی‌های حاوی قهوه را می‌توان براساس معیارهای مختلفی تقسیم بندی نمود، به طور مثال براساس نوع دم کردن یا افزودنی‌ها؛ اما نکته مهم این است که همه نوشیدنی‌ها دارای مقدار کم یا زیادی قهوه هستند.
اسپرسو
قهوه اسپرسو را می‌توان معروف‌ترین نوشیدنی حاوی قهوه در نظر گرفت. پودر این قهوه از لحاظ زبری و نرمی در حد وسط قرار دارد و با استفاده از دستگاه مخصوص و فشار آب یا با استفاده از موکاپات به صورت دستی آماده می‌شود. این نمونه قهوه، پایه اکثر نوشیدنی‌های دیگر است و به مقادیر مختلفی از آن در نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.
انواع اسپرسو
اسپرسوها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- دوپیو یا دابل: دو شات قهوه
- لانگو: یک شات قهوه با زمان عصاره گیری طولانی مدت
- ریستریتو: نصف شات قهوه
- ماکیاتو: دو سوم قهوه و یک سوم شیر بخار داده شده با کمی فوم شیر
- کن پانا: قهوه با خامه زده شده
قهوه دمی
روش‌های مختلفی برای دم کردن قهوه ابداع شده که جدیدترین روش، دم کردن به صورت قطره‌ای و با استفاده از فیلتر است. در این روش، قهوه به صورت درشت آسیاب شده و با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی مانند کمکس عمل دم کردن روی آن صورت می‌گیرد. قهوه به دست آمده با این روش کاملا صاف و بدون کف خواهد بود.
موکا
موکا از آن دست نوشیدنی‌هایی است که در بین دوستداران قهوه و دوستداران شکلات محبوبیت مشترکی دارد. در این نوشیدنی از دو شات قهوه، سیروپ شکلات، شیر بخار داده شده، خامه و تکه‌های شکلات استفاده می‌شود.
لاته
لته یکی دیگر از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها بر پایه انواع قهوه است که از مقدار زیادی شیر بخار داده شده، یک شات اسپرسو و مقدار کمی فوم شیر تهیه می‌شود. فوم شیر در این نوشیدنی بیشتر برای هنرنمایی باریستا و ایجاد آرت بر روی نوشیدنی استفاده می‌شود که یکی از دلایل محبوبیت نیز عنوان می‌شود.
آمریکانو
آمریکانو، همانطور که از نامش مشخص است سرو قهوه به شیوه آمریکایی است. در این نوشیدنی، از یک شات قهوه و حدودا 180 میلی لیتر آب داغ استفاده می‌شود.
قهوه فرانسه
قهوه فرانسه، یک نوع قهوه زبر با آسیاب درشت است که توسط دستگاهی به نام فرنچ پرس آماده می‌شود. این نوع قهوه کاملا رقیق، صاف و بدون کف بوده و می‌توان آن را از لحاظ ظاهری به چای تشبیه کرد. ساده‌ترین شیوه آماده سازی قهوه را نیز به فرانسه نسبت می‌دهند.
کاپوچینو
کاپوچینو، یک نوشیدنی ایتالیایی بر پایه قهوه است. این نوشیدنی از یک سوم قهوه، یک سوم شیر بخار داده شده و یک سوم فوم شیر تشکیل شده است. البته این مقدار مساوی در رسپی‌های مختلف احتمال دارد تغییر کند ولی به صورت پیشفرض اصل کاپوچینو همین نسبت‌های یک سوم و مساوی است.
قهوه ترک
قهوه ترک، یکی دیگر از معروف‌ترین قهوه‌های دنیا است که کاملا آسیاب شده و به صورت پودر در می‌آید. روش تهیه این قهوه، در کشورهای مختلف متفاوت بوده ولی سبک دم کردن قهوه ترک برای یمن بوده است. معمول‌ترین روش برای تهیه قهوه آن بوده که قهوه آسیاب شده و آب را درون قهوه جوش ریخته، هم زده و بر روی حرارت قرار دهید. سپس با تشکیل کف بر روی قهوه و جوش آمدن آن، سریع قهوه جوش را از حرارت برداشته و قهوه را میل کنید.
قهوه تخصصی و تجاری چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
قهوه تخصصی یکی از انواع خاص قهوه بوده که از معیار 100 امتیازی کیفیت قهوه، حداقل امتیاز 80 را دارد. وقتی در کنار یک قهوه واژه تخصصی قرار می‌گیرد؛ انتظارها از قهوه بسیار بالا می‌رود و همه انتظار باکیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین نوع قهوه را دارند. پیدایش این نمونه قهوه پس از افزایش محبوبیت قهوه در بین جوامع مختلف بود و دلیل آن این است که وقتی یک محصول برای همه افراد یک جامعه در دسترس قرار بگیرد، می‌توان از بی‌کیفیت‌ترین تا باکیفیت‌ترین نمونه از ان محصول را یافت و این امر برای طرفداران سرسخت قهوه خوشایند نبود. به همین قهوه‌های تخصصی با معیارهای خاص معرفی شده‌اند. برای انتخاب یک قهوه اسپشیال باید به موارد مختلفی از جمله کشاورز قهوه، کاپینگ قهوه، رستر قهوه و باریستا قهوه توجه کرد که هر کدام دارای معیارهای مشخصی هستند.
قهوه تجاری دقیقا نقطه مقابل تخصصی قرار می‌گیرد و تنها وجه شباهت این دو در زمان پیدایش آن‌ها یعنی افزایش محبوبیت قهوه در بین جوامع مختلف است. این قهوه، پرمصرف‌ترین قهوه در دنیا محسوب می‌شود و ترکیبی از قهوه عربیکا و روبوستا است. برخلاف تصور عموم این قهوه همواره کیفیت بدی نداشته و فقط دارای قیمت اقتصادی برای مصرف عموم است.
قهوه، سومین نوشیدنی محبوب در دنیا
قهوه، جزو سه نوشیدنی محبوب در دنیا محسوب می‌شود که بیشتر افراد به دلیل کافئین و انرژی‌ای که دارد از آن استفاده می‌کنند؛ اما خوب قهوه مزایای دیگری نیز دارد. میوه قهوه بر روی درختان بلندی در مناطق مختلف گرمسیری رشد کرده و پس از رسیدن کامل برداشت آن آغاز می‌شود. درون میوه، دانه سبز قهوه وجود دارد که پس از رست شدن و آسیاب شدن، به پودری که آن را قهوه می‌شناسین تبدیل می‌شود.
با شناخت انواع قهوه و خاصیت‌های هر کدام می‌توانید نوع نوشیدنی مورد علاقه خود را از میان این تنوع بالا انتخاب کنید.
